Nhạc sĩ Phó Đức Phương: “VCPMS thực sự vì lợi ích của các tác giả”

Phóng viên(PV): Thưa ông, người ta nghe nói nhiều đến VCPMC nơi ông là Giám đốc, đã hoạt động từ năm 2002,những hoạt động ấy bao gồm những gì? Sẽ đem lại lợi ích cụ thể nào cho các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm?

NS Phó Đức Phương: VCPMC là một tổ chức quản lý tập thể quyền tác giả đối với các tác phẩm âm nhạc, hoạt động theo nguyên tắc phi lợi nhuận…Kể từ 1/6/2007, chính thức trở thành thành viên của Liên minh quốc tế các Hiệp hội nhà soạn  nhạc và lời (CISAC), đại diện cho hơn 2,5 triệu nhạc sĩ, chủ sở hữu tác phẩm âm nhạc quốc tế tại 140 quốc gia và vùng lãnh thổ. VCPMC nhận uỷ quyền của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả để thực hiện việc quản lý quyền tác giả, quyền liên quan; đàm phán cấp phép, thu và phân chia tiền sử dụng tác phẩm từ việc cho phép khai thác các quyền được uỷ quyền theo quy định của pháp luật hiện hành và bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của thành viên; tổ chức hòa giải khi có tranh chấp.

PV: Như vậy thì...

NS Phó Đức Phương: Hiện nay, VCPMC đang cấp phép sử dụng quyền tác giả cho các đơn vị sử dụng âm nhạc có hoạt động thương mại với trên 20 lĩnh vực, tăng 17 lĩnh vực so với  thời điểm VCPMC thành lập. Bao gồm: phát thanh, truyền hình, sản xuất băng đĩa, sân khấu biểu diễn, hàng không, nhà hàng khách sạn, vui chơi giải trí, nhạc chuông, nhạc chờ, quảng cáo… Điều này đã chứng tỏ rằng quyền và lợi ích của các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm đang được VCPMC bảo hộ ngày càng triệt  để, tiền sử dụng tác phẩm của các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm nói chung ngày càng tăng lên rõ rệt. VCPMC đã và đang triển khai hội nghị tới các tỉnh, thành phố, thậm chí tới các quận, huyện và các tỉnh thành phố trên phạm vi cả nước nhằm mở rộng địa bàn cấp phép để tăng nguồn thu tiền sử dụng tác phẩm cho các tác giả, chủ sở hữu tác phẩm. Đặc biệt hiện nay VCPMC còn thu được tiền sử dụng tác phẩm Việt Nam ở nước ngoài. Trong những năm vừa qua, năm nào cũng 4 lần VCPMC định kỳ trao trả tiền tác quyềnNS Phó Đức Phương: Đấy, nghệ sĩ của chúng ta không ít người cứ… lơ mơ như vậy. Mặc dù hợp đồng đã ký với đầy đủ các chi tiết cụ thể về quyền và nghĩa vụ, song lại quên , cứ thấy, ai mời là lại ký tiếp. Sự chồng chéo ấy, trên thực tế cũng ảnh hưởng rất lớn đến chính nguồn thu cho các tác giả, mà bản thân họ cũng không biết.

PV: Ông có thể nói rõ hơn?

NS Phó Đức Phương: Nói thí dụ, trong lĩnh vực truyền thông ( nhạc chuông , nhạc chờ…) hầu hết các hợp đồng đều tính theo tỉ  Tỷ lệ này được qui định là khoảng từ 15% (nếu có thu trước tiền thuê bao/tác phẩm/năm) đến  25% doanh thu (nếu không thu trước tiền thuê bao/tác phẩm/năm). Các tác giả hoặc phải ủy thác cho VCPMC hoặc các đơn vị trung gian (cò )hoặc trực tiếp ký với các nhà mạng để biết được lượt tải các bài hát của các đơn vị sử dụng. Nhưng nếu không phải với một đơn vị coi minh bạch, phi lợi nhuận là trách nhiệm và một đội ngũ chuyên viên giàu kinh nghiệm với điều kiện ký thuật nghiệp vụ cao thì không có cách nào để kiểm tra độ chính xác của số liệu (sản lượng doanh thu) đó.

Như vậy, hiển nhiên tác phẩm được ký kết qua càng nhiều trung gian thi số tiền tác giả nhận được càng ít đi, vì doanh thu mà tác giả được chia là số tiền mà đơn vị ký hợp đồng với tác giả nhận về sau khi đã chia sẻ cho nhà mạng, các đơn vị trung gian khác.

PV: Vậy ưu điểm của VCPMC so với các đơn vị khác là gì thưa ông?

NS Phó Đức Phương: Chúng tôi có cơ sở phần mềm lưu trữ tác giả tác phẩm Châu Á Mis@Asia theo tiêu chuẩn quốc tế mà VCPMC đã lắp đặt từ giữa năm 2008, có liên hệ với hệ thống lưu trữ Quốc tế CISnet… trong ngân hàng dữ liệu của chúng tôi có tới con số hàng chục ngàn tác phẩm, cho phép chúng tôi nắm bắt thông tin tác giả và tác phẩm. trong nước, và khi đã kết nối vào ngân hàng tác phẩm chung của toàn thế giới thì chúng tôi  cũng có thể dễ dàng tra cứu được các thông tin tác giả tác phẩm của tất cả các tổ chức quốc tế thành viên. Cũng trong lĩnh vực truyền thông, về mặt thu tiền sử dụng tác phẩm chúng tôi đưa ra tỷ lệ 25% trên doanh thu, cao hơn tác giả ký trực tiếp với đơn vị sử dụng (hiện các đơn vị ký bình quân từ 15% - 20%, có đơn vị còn ký 10%). Chúng tôi không chấp nhận các liên hệ trung gian (mua bản quyền phải là đơn vị kinh doanh trực tiếp) và có khả năng kiểm soát hoàn toàn sản lượng kê khai của đơn vị kinh doanh. Nếu tác giả không ký với bất cứ đơn vị  nào ngoài VCPMC, thì số tiền sẽ được quy về một mối và phí hành chính trích lại một lần, trong khi nếu ký qua càng nhiều trung gian thì hành chính phí sẽ bị trích nhiều lần, tùy thuộc vào số đơn vị trung gian mà tác giả đã ký.

Đôi khi, các tác giả không hiểu điều đó, ký ủy thác với chúng tôi rồi, lại tiếp tục ký với nơi khác, mà không biết rằng thị trường âm nhạc trong lĩnh vực này chỉ như một cái bánh, càng chia nhỏ thì tỷ lệ hao hụt sẽ càng lớn.

PV: Hay là các nhạc sĩ (không phải là thành viên của VCPMC) có thể tự mình ký trực tiếp với các nhà mạng để không bị trừ % nào?

NS Phó Đức Phương: trên nguyên tắc mọi tác giả đều có quyền thỏa thuận trực tiếp với các đơn vị sử dụng tác phẩm nếu chưa ký hợp đồng với VCPMC. Tuy nhiên, như đã nói ngày nay trong thời đại kỹ thuật số,  đa phương tiện, và đa thành phần sử dụng thì khó cá nhân nào tự mình kiểm soát được số lượt sử dụng tác phẩm trên mọi bình diện, chỉ có những đơn vị với khả năng chuyên nghiệp và nền tài chính được kiểm soát bởi những đơn vị tài chính có uy tín quốc tế như VCPMC thì mới thực sự đem lại đầy đủ lợi ích cho tác giả.

PV: Cảm ơn nhạc sĩ.

Trần Thu Thủy ANVN18 (04/2011)